Τριήμερη εκπαιδευτική επίσκεψη στο Ναύπλιο και τις Σπέτσες - Γράφουν οι μαθητές: Καραμούστος Μάριος, Κανατσίδη Ιωάννα, Μαλαβιέζου Σοφία, Κατσικοπούλου Αναστασία, Μητρά Χρύσα

Στις 29, 30 και 31 Μαρτίου 2023 πραγματοποιήθηκε τριήμερη επίσκεψη στο Ναύπλιο και τις Σπέτσες 27 μαθητών της Δευτέρας Λυκείου του σχολείου μας μετά από πρόσκληση που δεχτήκαμε από την Ιερά γυναικεία κοινοβιακή Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Καλαμίου της Ιεράς Μητροπόλεως Αργολίδας.

Πρώτη στάση της επίσκεψής μας ήταν στο Κέντρο Ιστορικής Ενημέρωσης Θερμοπυλών (Κ.Ι.Ε.Θ.)  το οποίο περιλαμβάνει τρεις αίθουσες, τις εφαρμογές των οποίων έχει επιμεληθεί το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Η συλλογή του εκπαιδευτικού υλικού είναι βασισμένη στην ιστορία του Ηροδότου και σε αρχαιολογικές έρευνες. Στη δεύτερη αίθουσα, που ονομάζεται 'Διηνέκης', φορέσαμε τα ειδικά γυαλιά και παρακολουθήσαμε ταινία εικονικής πραγματικότητας (virtualreality), διάρκειας δεκαπέντε λεπτών, στην οποία προβάλλονται ιστορικά στοιχεία για τη Μάχη, τον πολεμικό εξοπλισμό των Ελλήνων, τη διάβαση της Ανοπαίας οδού, την έκβαση της μάχης. Στην τρίτη αίθουσα, που ονομάζεται 'Θερμοπύλες', ενεργοποιήσαμε με την αφή μας τις οθόνες των ειδικών διαδραστικών τραπεζιών και λάβαμε όλες τις πληροφορίες, σχετικά με την ιστορία της Μάχης, αλλά και το γενικό ιστορικό περίγραμμα των Περσικών Πολέμων: τα αίτια των Πολέμων, είδαμε τη ναυμαχία του Αρτεμισίου, μάθαμε για τα πρωταγωνιστικά πρόσωπα, ποιοι ήταν οι 300, πώς ήταν ο οπλισμός τους, ποιες ήταν οι κινήσεις των δύο στρατών και πώς παρατάχθηκαν την ώρα της μάχης καθώς και πολλά άλλα, με έναν τρόπο απρόσμενα διαδραστικό και διασκεδαστικό.

Μετά από μια σύντομη στάση στον Ισθμό της Κορίνθου

επισκεφτήκαμε τον αρχαιολογικό χώρο του Ασκληπιείου καθώς και το σπουδαίο θέατρο της Επιδαύρου. Είδαμε ένα από τα πιο ξακουστά θεραπευτικά κέντρα του αρχαίου κόσμου και το θέατρο που ήταν τμήμα της θεραπείας στα πλαίσια μίας ολιστικής αντιμετώπισης, σωματικής και ψυχικής, των προβλημάτων υγείας.

Στη συνέχεια, είχαμε τη χαρά να απολαύσουμε τη φιλοξενία της Ιεράς γυναικείας κοινοβιακής Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Καλαμίου από την οποία δεχτήκαμε και την πρόσκληση για την πραγματοποίηση της εκδρομής μας. Η  τοποθεσία του μοναστηριού ήταν μαγευτική. Καλοντυμένη και καταστόλιστη από μια θαυμάσια ορεινή βλάστηση, που ξεκουράζει την κουρασμένη από το άγχος ψυχή και αναζωογονεί με το πλούσιο οξυγόνο του προσκυνητές  του. Οι καλοσυνάτες μοναχές μας μίλησαν για την ιστορία καθώς και για το πολύπλευρο πνευματικό έργο που επιτελεί η ιερά Μονή. Η Μονή Καλαμίου ιδρύθηκε κατά τα πρώτα χρόνια του 17ου αιώνα. Φαίνεται όμως ότι υπήρχε εκεί πολύ πριν μοναχικός βίος με απομονωμένους ασκητές. Σπηλαιώδη κοιλώματα στις παρυφές του βουνού, απλές λιθοδομές και μεμονωμένες ταφές μαρτυρούν ότι εκεί έζησαν μοναχοί αρχικά χωρίς καθολικό, φαινόμενο όχι σπάνιο του ερημητικού μοναχισμού. Ακολούθως μας ξενάγησαν στη βιβλιοθήκη και τα εργαστήρια τους, ένα από τα οποία υπηρετεί την τέχνη της βυζαντινής αγιογραφίας, τον ξενώνα, τους χώρους υποδοχής, το Γεροντικό, την τραπεζαρία των μοναχών , την κουζίνα και το κελάρι της Μονής.

Τη δεύτερη μέρα ταξιδέψαμε προς Κόστα Αργολίδας όπου επιβιβαστήκαμε στο πλοίο με προορισμό τις Σπέτσες. Ξεκινήσαμε τη διαδρομή μας από το λιμάνι της Ντάπιας, στο οποίο βρίσκεται το παλαιό πυροβολείο. Υπήρξε ο τόπος συγκέντρωσης αρχόντων και καπεταναίων του 1821. Λίγο πιο δίπλα, στην πλατεία Ποσειδωνίου  δεσπόζει το άγαλμα της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας.
Έπειτα κατευθυνθήκαμε προς το νεοκλασικό αρχοντικό του ευεργέτη των Σπετσών Σωτήριου Ανάργυρου, που χτίστηκε τον 18ο αι. Κατά καιρούς φιλοξένησε το δημαρχείο, τη γαλλική οικογένεια βαρόνων Ρότσιλδ, ενώ λειτούργησε και ως χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων. Ακολούθως επισκεφθήκαμε το Μουσείο Μπουμπουλίνας, το οποίο ιδρύθηκε το 1991 από τον Φίλιππο Δεμερτζή-Μπούμπουλη, 5ης γενιάς απόγονο της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας, σε μια ύστατη προσπάθεια να σωθεί το τριών και πλέον αιώνων αρχοντικό της ηρωίδας του 1821 από βέβαιη κατάρρευση. Φορέας ιδιωτικού δικαίου, έχει ως πρωταρχικό σκοπό την επισκευή και συντήρηση του αρχοντικού της ηρωίδας στις Σπέτσες, τη λειτουργία του ως μουσείο και πολιτιστικό κέντρο, καθώς και την διάδοση της ιστορίας της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας.

Κατά την επίσκεψή μας στο Μουσείο Μπουμπουλίνας, μάθαμε την ιστορία της θρυλικής Καπετάνισσας και θαυμάσαμε συλλογές από όπλα, παλαιά βιβλία, πορσελάνες, έγγραφα και επιστολές της ηρωίδας, προσωπικά της αντικείμενα, χάρτες, κεντήματα, προτομές, βυζαντινές εικόνες, επίπλωση και αντικείμενα του 17ου έως και 20ού αιώνα καθώς και το υπέροχο φλωρεντιανό σκαλιστό ταβάνι της μεγάλης σάλας,  η διάσωση του οποίου υπήρξε από τους κυρίους λόγους ίδρυσης του Μουσείου Μπουμπουλίνας το 1991. Από το έτος ίδρυσής του έχει υποδεχθεί πάνω από 1.200.000 επισκέπτες (εκ των οποίων 400.000 είναι μαθητές) από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε το Δημαρχείο, με τον όμορφο κήπο και τα σπετσιώτικα βοτσαλωτά, την πλατεία Ρολογιού, που πήρε το όνομά της από το ρολόι της,  το αρχοντικό του Χατζηγιάννη Μέξη, του πρώτου κυβερνήτη του νησιού, που σήμερα λειτουργεί ως μουσείο. Είδαμε αντικείμενα που αντιπροσωπεύουν περισσότερα από 4.000 χρόνια πολιτιστικής ιστορίας του νησιού, μεταξύ των οποίων και σημαντικά κειμήλια της Επανάστασης του 1821 (τη σημαία της Επανάστασης, την οστεοθήκη της Μπουμπουλίνας καθώς και όπλα και προσωπογραφίες των Σπετσιωτών ναυμάχων).

Το απόγευμα της ίδιας μέρας επιστρέψαμε στο Ναύπλιο. Η περιήγηση στην παλιά πόλη του Ναυπλίου ήταν μία συναρπαστική εμπειρία καθώς βρεθήκαμε δίπλα σε κτίρια και μνημεία διαφορετικών εποχών που έμοιαζαν έτοιμα να μας διηγηθούν την ιστορία τους. Αυτή τη δουλειά βέβαια την έκανε η ξεναγός μας. Η ιδιαίτερη σημασία του Ναυπλίου ως ισχυρού φρουρίου και ασφαλούς λιμανιού καθόρισε και την τύχη του από τον 13ο αιώνα έως και την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, καθώς μετά την αρχική περίοδο της φραγκοκρατίας, Βενετοί και Τούρκοι ανταγωνίζονταν συνεχώς για την κατοχή του, κάτι που μας θύμισαν τα κτίρια και τα φρούρια που έχουν αφήσει.

Την τρίτη μέρα  ανεβήκαμε στο εμβληματικό κάστρο Παλαμήδι, το πιο αντιπροσωπευτικό μνημείο της πόλης του Ναυπλίου. Ίσως το πιο όμορφο ενετικό κάστρο στην Ελλάδα, χτίστηκε στις αρχές του 18ου αιώνα μέσα σε μόλις τρία χρόνια, ενώ το μέγεθός του μαρτυρούσε τη σημασία που είχε η πόλη για τους Ενετούς. Στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ένας από τους προμαχώνες του μετατράπηκε σε φυλακή. Συμβολικά μια νύχτα του Νοεμβρίου του 1822 οι εξεγερμένοι Έλληνες όρμησαν μέσα στο κάστρο για να το καταλάβουν, δίνοντάς του έτσι ισχυρή, συμβολική σημασία. Το Παλαμήδι έγινε συνώνυμο με την επιστροφή του Ναυπλίου σε ελληνικά χέρια και με την κεντρική θέση που έμελε να καταλάβει η πόλη ως πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους. Στο Παλαμήδι ξεχωρίζουν δύο προμαχώνες: ο Μιλτιάδης, όπου αργότερα φυλακίστηκε ο ήρωας της ελληνικής επανάστασης, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, κατηγορούμενος για προδοσία, και ο Άγιος Ανδρέας, που επίσης χρησιμοποιήθηκε σαν φυλακή. Μέσα στον προμαχώνα υπάρχει θολωτή, κυλινδρική εκκλησία, όπου εορταζόταν η γιορτή του Αγ. Ανδρέα, στη μνήμη της λειτουργίας που έγινε όταν  κατέλαβαν το Παλαμήδι οι Έλληνες τερματίζοντας την Οθωμανική κυριαρχία. Αυτό όμως που θα μας μείνει αξέχαστο στο Παλαμήδι, πέρα από την αρχιτεκτονική και το μέγεθος του κάστρου, είναι η πανοραμική θέα του Ναυπλίου και του Αργολικού κόλπου. Τέλος κατεβήκαμε τα 999 σκαλοπάτια (σύμφωνα με τους θρύλους), στην πραγματικότητα 857.

Κατόπιν στο ιστορικό κέντρο του Ναυπλίου, επισκεφθήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ναυπλίου το οποίο στεγάζεται σε διώροφο κτήριο της δεύτερης περιόδου Ενετοκρατίας (1713) και μετατράπηκε σε μουσείο το 1926. Η νέα μόνιμη έκθεσή του προβάλλει την πολιτισμική φυσιογνωμία της Αργολίδας από την παλαιολιθική έως τη ρωμαϊκή εποχή. Κυρίαρχη θέση έχει η παρουσίαση των μυκηναϊκών κέντρων της περιοχής, που αναδεικνύει στοιχεία για το ανακτορικό σύστημα, την καθημερινή ζωή και τα ταφικά έθιμα του μυκηναϊκού κόσμου. Μας εντυπωσίασε χάλκινη πανοπλία των Δενδρών που βρέθηκε σε θαλαμωτό τάφο του 15ου αι. π.Χ. η οποία ανήκε σε επίλεκτο πολεμιστή.

Επόμενη επίσκεψη ήταν στο Πολεμικό Μουσείο το οποίο στεγάζεται σε ένα κτίριο που είχε επιλέξει ο Ιωάννης Καποδίστριας για να στεγάσει την πρώτη Σχολή Ευελπίδων. Ανεβαίνοντας στον 1ο όροφο οι μαθητές ήρθαν αντιμέτωποι με τον αγώνα του Έθνους κατά την Ελληνική επανάσταση και την περίοδο που ακολούθησε. Είδαν την προτομή του Καποδίστρια, πολεμικό υλικό της Νεότερης Στρατιωτικής Ιστορίας, καθώς και έργα τέχνης και χειροτεχνίας της ελληνικής επανάστασης του 1821. Ο ίδιος όροφος φιλοξενεί έργα τέχνης, όπλα, λάφυρα, φωτογραφίες από τον Μακεδονικό Αγώνα, αλλά και από τους Βαλκανικούς πολέμους που ακολούθησαν.
Από την Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων σώζονται στρατιωτικές στολές, μετάλλια, παράσημα, αλλά και φωτογραφίες που θαυμάσαμε στον 2ο όροφο του κτιρίου. Ο ίδιος όροφος φιλοξενεί όντως ένα εξαιρετικό φωτογραφικό αρχείο, που δείχνει τις επιπτώσεις του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελλάδα. Φωτογραφίες και κειμήλια από τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940-1941, την Κατοχή, την Μάχη της Κρήτης το 1941, την Αντίσταση και την Απελευθέρωση.

Στη συνέχεια αφιερώσαμε λίγο χρόνο στα θρησκευτικά μνημεία της πόλης. Αρχικά οι μαθητές επισκέφθηκαν τον ιερό ναό του Αγίου Σπυρίδωνα όπου έγινε η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, πρώτου κυβερνήτη της νεότερης Ελλάδας και είδαν την αγιογραφία στη βόρεια πλευρά του εσωτερικού του ναού που απεικονίζει το θαύμα το οποίο επιτέλεσε ο άγιος κατά τη συμμετοχή του στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο(325μ.Χ.). Έπειτα, ξεναγηθήκαμε στην εκκλησία της Παναγίας η οποία έχει μία αξιόλογη ιστορία. Είναι ρυθμού βασιλικής, χωρίζεται με έξι πανύψηλες κολόνες σε τρία κλίτη, αφιερωμένη στο Γενέσιον της Θεοτόκου, τον Άγιο Δημήτριο και τον νεομάρτυρα Άγιο Αναστάσιο του Ναυπλίου (+1656).Το σημερινό υψηλό επιβλητικό του τέμπλο είναι έξοχο δείγμα επτανησιακής τέχνης, τύπου ροκοκό, με εμφανή επίδραση δυτικού τύπου. Της ίδιας εποχής είναι προφανώς και ο Άμβωνας και ο αρχιερατικός θρόνος, που αποτελούν με το Τέμπλο καλλιτεχνική οντότητα και με τη συμμετρία των άλλων επίπλων, με τα κανονικά ανοίγματα των παραθύρων, τις μελετημένες διαστάσεις των χώρων τονίζεται η εσωτερικότητα και η κατάνυξη, που επιβάλλει  η αρχοντική  αυτή εκκλησία. Εδώ γιορτάζεται η μνήμη του νεομάρτυρα Αγίου Αναστασίου του Ναυπλιέως (1ης Φεβρουαρίου) με καθολική στο Ναύπλιο αργία.

Αφού ολοκληρώσαμε το πρόγραμμα της εκδρομής πήραμε το δρόμο της επιστροφής γεμάτοι πανέμορφες εικόνες, άριστες εντυπώσεις και νέες γνώσεις. Ξεκουραστήκαμε από τον όγκο των σχολικών μας υποχρεώσεων και γίναμε κοινωνοί αυτής της μοναδικής εμπειρίας. Χαρούμενοι αλλά και λυπημένοι (όλα τα ωραία τελειώνουν γρήγορα) γυρίσαμε με τις αποσκευές μας γεμάτες χαμόγελα και πολλές «ιστορίες» να διηγούμαστε……

                  Καραμούστος Μάριος, Κανατσίδη Ιωάννα, Μαλαβιέζου Σοφία, Κατσικοπούλου Αναστασία, Μητρά Χρύσα Β2